Özet

Dünyada doğal ürünlere yönelik eğilim, enfeksiyöz hastalıkların ilaç direncindeki artış, yüksek ilaç fiyatları ve erişim zorluğu nedeniyle artmaktadır. Ayrıca, tedavisi zor ve uzun süren bakteriyal veya viral hastalıklar insanlar üzerinde önemli enfeksiyonlara neden olur. Çoğu viral enfeksiyon için etkili bir ilaç geliştirilemediğinden, virüslere karşı doğal ürünlerin bulunması ve bilim dünyasına tanıtılması çok önemlidir. Bu amaçla, Türkiye'ye endemik bir tür olan Ferula halophila Peşmen'den elde edilen su ve metanol ekstrelerinin antiviral aktiviteleri, insan solunum sinsityal virüsüne (HRSV, ATCC-VR-26) karşı araştırılmıştır. Çalışmada, bitki ekstrelerinin sitotoksik ve antiviral özellikleri sırasıyla, HRSV/HEp-2 hücre sistemlerinde kolorimetrik MTT deneyi ile araştırılmıştır. RSV’nin titresi 100 DKID50 (%50 Doku kültürü infektif doz) olarak kullanılmıştır. Metanol ekstresinin MNTC’u (Maksimum non toksik konsantrasyon) 195,313 µg/mL ve CC50’u (%50 sitotoksik konsantrasyon) 4366,22 µg/mL, su ekstresinin ise MNTC’u 390,625 µg/mL ve CC50 4366,22 olarak belirlenmiştir. Sonuçlara göre metanol ekstresi su ekstresinden daha toksik özellik göstermiştir. Kontrol olarak kulllanılan Ribavirinin MNTC 0,98 µg/mL ve CC50 ise 110,40 µg/mL olarak belirlenmiştir. Antiviral çalışma sonucunda metanol ekstresinin etkili olmadığı, buna karşın su ektresinin 50,69 µg/mL EC50 (%50 etkili konsantrasyon) ve 97,54 SI (Seçicilik indeksi) değerleri ile önemli bir anti-HRSV aktivitesi olduğu belirlenmiştir. Ribavirinin EC50 ve SI değerleri ise sırasıyla 2,39 ve 46,19 µg/mL dir. Elde edilen sonuçlara göre sadece su ekstresinde antiviral aktivitenin görülmesi ve metanol ekstresinde antiviral aktivitenin olmayışını, methanol ekstresinin toksitesinin yüksek olması ve antiviral özellikte olan bileşiklerin metanol ekstresinde çözünmemesiyle açıklayabiliriz.