Özet

Saccharomyces cerevisiae olumsuz çevre koşullarında stres metaboliti olarak trehaloz biriktirir. Hücre içi trehaloz miktarının düzenlenmesinde trehalozun sentezi ve yıkımı önemlidir. Bu nedenle, TPS1 ve NTH1 gen ekspresyonları transkripsiyon ve translasyon sırasında sıkı bir şekilde düzenlenmektedir. Her iki genin promotor bölgesinde Stres Tepki Elementleri (STRE) bulunduğundan stres koşullarında birlikte aktive olurlar. Ancak her iki genin promotor bölgesinde benzer düzenleyici elemanların bulunması bu genlerin transkripsiyon seviyesinde farklı bir regülasyona uğradıklarını göstermektedir. Çalışmamızda, TPS1 ve NTH1 genlerinin transkripsiyonel düzenlenmesinde Spt-Ada-Gcn5 Asetiltransferaz (SAGA) kompleksinin rolü besin yönünden zayıf ortamda belirlendi. Bu amaçla, SAGA kompleksinin alt ünitesi olan Ada1p içeren yaban tip ve içermeyen Δada1 mutant maya hücreleri azot açlığında ve normal büyüme koşullarında üretildi. Ayrıca yaban tip ve mutant maya hücrelerinde trehaloz seviyesi enzimatik olarak tespit edildi. TPS1 ve NTH1 genlerinin in silico promotor analizi sonucunda Msn2/4 transkripsiyon faktörlerinin bağlanması için gerekli olan STRE dizilerinin NTH1 promotorunda nükleozomlar tarafından kapatıldığı TPS1 promotorunda ise açıkta kaldıkları belirlendi. Ada1 proteininin yokluğunda, TPS1 geninde stres kaynaklı promotor aktivasyonu gözlenirken, NTH1 geninde promotor aktivasyonu gözlenmedi. Bu sonuçlara göre, Ada1 proteininin yokluğunda STRE dizilerini kaplayan nükleozomlar mobilize edilemediğinden Msn2/4 transkripsiyon faktörleri stres koşullarında promotora bağlanamayarak transkripsiyonu aktive edememiş olabilir. Ayrıca stres koşullarından bağımsız olarak Ada1 proteininin yokluğunda maya hücrelerindeki trehaloz birikiminin azaldığı gözlendi.