Özet

COVID-19 pandemisi tüm dünyada küresel çapta insanları enfekte etmeye ve ölümlere neden olmaya devam etmektedir. COVID-19 ile mücadelede birçok ilaç denenmiş olmasına karşın henüz herhangi bir ilaç veya tedavi yöntemi onaylanmamıştır. İnsanlar yüzyıllardan bu yana hastalıklara karşı doğal ürünleri kullanmışlardır. Bu çalışmadaki amacımız bir biyomolekül olan oleuropein, endüstriyel atık olarak bertaraf edilen peynir altı suyu ve Gypsophila arrostii Guss. var. nebulosa Boiss. & Heldr. ve Saponaria officinalis L. bitkilerinden elde edilen ekstraktların A549 kanserli hücre hatlarında ACE2 reseptörünü kodlayan ACE2 geninin anlatım seviyesi üzerine etkilerini Gerçek Zamanlı Kantitatif Polimeraz Zincir Reaksiyonu (qPCR) ile belirlemektedir. Yaptığımız sitotoksisite testlerine göre G. arrostii var. nebulosa ve S. officinalis ekstraktları sırası ile 54,3 μg/ml ve 17,3 μg/ml EC50 değerleri ile doza bağımlı sitotoksik etki gösterirken, oleuropein 250 μg/ml’nin üzerinde bir değerle orta dereceli sitotoksik etki göstermiştir. Öte yandan peynir altı suyu (ferment eve fermente edilmeyen), çalışmada kullanılan dozlarda sitotoksik etki göstermemiştir. qPCR sonuçlarına göre fermente edilmiş ve edilmemiş peynir altı suyunun ACE2 genine ait mRNA seviyesini sırası ile %89,8 ve %35,2 oranlarında düşürdüğü belirlenmiştir. Benzer şekilde G. arrostii var. nebulosa ve S. officinalis ekstraktlarının ACE2 geni mRNA seviyesini sırası ile %79,8 ve %90,1 oranında düşürdüğü belirlenmiştir. Bu sonuçların aksine oleuropein biyomolekülünün ACE2 mRNA seviyesini %102,8 oranında arttırdığı belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre kullanılan bitki ekstraktlarının ve fermente edilmiş peynir altı suyunun COVID-19 ile mücadelede kanser hastalarında ve risk gruplarında kullanılabilecek doğal destek ürünlerinin üretilmesinde kullanılabileceğini göstermektedir.